سبك دلبستگي چيست؟
سبك دلبستگي و اثرات آن، يكي از موضوعات حائز اهميت در روانشناسي است كه پژوهش هاي زيادي به بررسي آن پرداخته اند.
به زبان ساده، سبك دلبستگي عبارت است از شيوه اي كه فرد در دوران كودكي، ارتباط خود با والد يا مراقب اوليه را درك كرده است و بر اساس آن ديدگاهي در مورد خود و مراقب (والد) بنا نهاده است.
اين مساله از آن جهت از اهميت ويژه اي برخوردار است كه فرد بر اساس سبك دلبستگي خود، روابط آينده اش را نيز برنامه ريزي مي كند و پيش مي برد.
در حقيقت مناسبات ارتباطي شما در طول زندگي تان، بر اساس سبك دلبستگي اوليه تان پايه گذاري مي شوند و مي توان گفت اين سبك، كل ابعاد زندگي شما را تحت تاثير قرار خواهد داد.
به عنوان مثال فردي كه در دوران كودكي، مادرش را به عنوان مراقبي بي توجه و غيرمسئول درك كرده است.
به احتمال زياد خود را به عنوان فردي نه چندان دوست داشتني درك مي كند كه لايق توجه و عشق نيست و در روابط عاشقانه نيز مجذوب افراد طرد كننده و بي توجه مي شود، تعارضات بيشتري را تجربه مي كند و در تصميم گيري ها دچار ترديد مداوم است.
- كشف سبك دلبستگي، دريچه اي به زندگي واقعي (بخش اول)
- علائم بحران ميانسالي چه مواردي هستند؟
- چگونه يك زندگي سالم و موفق داشته باشيم؟ نوشتار روانشناسي نوين
- شفافيت احساسي: چگونه ميتوان بدون ايجاد مسائل و مشكلات شفافيت عاطفي داشت؟
- با خواهرم رابطه دارم
سبك هاي دلبستگي چند نوع هستند؟
بر اساس پژوهش هاي “جان بالبي” در مورد متغير سبك دلبستگي، سه سبك كلي قابل تعريف است كه هر كدام ويژگي ها و عواقب مخصوص به خود را دارا هستند.
- سبك دلبستگي ايمن
اين سبك به عنوان ايمن ترين شيوه ي دلبستگي مطرح است كه از آسيب هاي رواني، بيماري هاي روحي و مشكلات ارتباطي تا حد زيادي پيش گيري مي كند.
افراد داراي اين سبك دلبستگي، نسبت به سايرين اضطراب و افسردگي كمتري را تجربه مي كنند، كمتر در روابط مسموم درگير مي شوند، ارزشمندي بيشتري براي خود قايل اند و از سلامت روان خوبي برخوردارند.
اين افراد معتقدند ديگران تا حد يادي خوش نيت و قابل اعتمادند و در روابط عاطفي خود راحت هستند.
در حقيقت بايد گفت اين شيوه عبارت است از شكل دادن پيوندي حاكي از توجه، صميميت، حمايت و مراقبت بين مادر و كودك كه بر اساس آن، كودك خود را خوب و دوست داشتني و ديگران را نيز مهربان، قابل اتكا و حامي درك مي كند.
- سبك دلبستگي اضطرابي
عدم دريافت حمايت و مراقبت كافي و پاسخ گو نبودن مادر نسبت به نيازهاي اساسي كودك، منجر به شكل گيري اين سبك از دلبستگي خواهد شد.
افراد داراي اين سبك، جهان را مكاني ناامن درك مي كنند، ديدگاه شان در مورد خود، عاري از عشق و شفقت است، خود را به شدت سرزنش و مجارات مي كنند و در روابط عاشقانه ترس از طرد شدن دارند.
اين افراد، اگر چه ممكن است در بسياري از روابط جدي باشند اما در روابط عاشقانه، به شدت شكننده و محتاط اند.
ترس از طرد شدن مي تواند منجر به سرويس دهي هاي متعدد، سازگاري بيش از حد و از خودگذشتگي افراطي در اين افراد شود.
آن ها كه خود را لايق عشق نمي دانند، به شريك عاطفي شان مي چسبند تا مبادا تنها رها شوند.
در روابط شغلي و موقعيت هاي تحصيلي نيز اضطرابي ها معمولا بهترين كارمندان و دانشجوها هستند.
آن ها به بهاي جلب توجه و گرفتن تاييد ديگران مبني بر خوب بودن، نسبت به خود بي توجهي زيادي دارند.
اين افراد غالبا كارفرمايي راضي و خوشحال و خودي ناراضي و خسته دارند.
- سبك دلبستگي اجتنابي- دوسوگرا
در اين سبك نيز، فرد بر اساس تجارب اوليه اي كه با والد و يا مراقب اصلي خود داشته، افكار، عقايد، باورها و خاطرات خاصي را شكل مي دهد و ديگران و جهان را محيطي ناامن برداشت مي كند.
اين افراد به سختي به ديگران اعتماد مي كنند، براي ورود به روابط عاشقانه دو دل و مردد هستند و به دليل دوسوگرايي افراطي، در برزخي به سر مي برند كه پر از تعارض و ترديد است.
بر اساس پژوهش ها خطر ابتلا به افسردگي، اضطراب، مشكلات روانشناختي و بين شخصي در دو گروه ذكر شده بسيار زياد است و اين افراد به احتمال زياد در رضايت زناشويي و كيفيت زندگي مشكلات فراواني را تجربه مي كنند.
نكته ي جالب توجه ان است كه در دو سبك ناايمن، افراد بر اساس تجارب اوليه ي زندگي به تحريف واقعيت هاي مربوط به گذشته و آينده مي پردازند و از اين طريق مشكلات بين شخصي بيشتري را تجربه خواهند كرد.
همچنين گوش به زنگي در مورد برخي از ترس ها (مانند جدايي از يك ديگري مهم، طرد رمانتيك و خيانت)، نقص در روابط اجتماعي و از دست دادن مزاياي مثبت تعاملات اجتماعي از جمله ديگر تبعات ناايمني در سبك هاي دلبستگي است.
سبك دلبستگي من كدام است؟
براي تشخيص سبك دلبستگي خود، لازم است دو مساله را مورد بررسي قرار دهيد.
- خاطرات دوران كودكي
آيا خاطره ي منحصر به فردي از دوران كودكي تان به ياد داريد كه بخاطر آوردنش احساس خاصي را در شما برمي انگيزاند؟ اگر جواب بله است، سعي كنيد آن خاطره را به خوبي به يادآوريد و تاثيرات آن در زندگي فعلي تان را رصد كنيد.
به عنوان مثال فردي كه در كودكي، در خانه اي تنها رها شده بود و مادرش پس از ساعت ها خوشحال و خندان وارد خانه شده بود و به گريه وناله ي كودك بي توجه بود.
چنين مطرح كرد كه در دوران بزرگسالي نيز احساس مي كند ديگران او را دوست ندارند، او براساس تجربه ي اوليه اش، ديگران به ويژه ديگران مهم زندگي اش را طرد كننده برداشت مي كند و در روابطش سبكي اجتنابي در پيش گرفته است تا كمتر آسيب ببيند.
البته لازم است بدانيد كه تحليل خاطرات هميشه به اين سادگي نيست.
در صورتي كه خاطره اي به ياد داريد اما در تحليلش دچار مشكل هستيد، شايد لازم باشد به يك روانشناس مراجعه كنيد تا به شما در اين زمينه كمك كند.
- سبك ارتباطي فعلي تان
سبك فعلي شما در برقراري ارتباط با اطرافيان به خوبي سبك دلبستگي تان را انعكاس خواهد داد
براي اين منظور ويژگي هاي مربوط به هر سبك كه در بخش قبل گفته شد را مجددا و با دقت مطالعه كنيد تا به سبك خود پي ببريد.
چگونه سبك دلبستگي فرزندم را ايمن كنم؟
اگر جز آن دسته از افراد هستيد كه فرزندي تازه متولد شده تا دو ساله داريد و يا براي فرزندآوري برنامه ريزي مي كنيد، بد نيست بدانيد كه دو ويژگي مي تواند سبك دلبستگي فرزندتان را بسازد.
- چقدر مراقب هستيد؟
مراقب بودن عبارت است از ميزان مراقبت فيزيكي شما از فرزندتان.
اگر در دوسال اول زندگي در پاسخ به نيازهاي فيزيكي كودك مانند نياز به خواب، آب و غذا توجه كامل داريد، فرزندتان ديدگاه مثبتي در مورد خودش، شما و دنيا به عنوان مكاني امن پرورش خواهد داد.
- چقدر پاسخگو هستيد؟
مولفه ي پاسخ گويي كه حتي مهم تر از مراقبت است به معناي توانايي شما در پاسخ گويي رواني صحيح به فرزندتان است.
به عنوان مثال مادري كه به هنگام گريه ي مكرر نوزاد، ۵۰ بار او را در آغوش مي گيرد و نوازش مي كند، اما ۵ بار هم عصباني شده و ابراز خستگي مي كند، والد پاسخ گوي خوبي نيست.
بر اساس پژوهش ها، پاسخ گويي در ايجاد سبك دلبستگي ايمن حتي مهم تر از مولفه ي مراقبت عمل مي كند.
به همين دليل است كه روانشناسان كودك توصيه مي كنند در ۲ سال اوليه زندگي، به صورت بي چون و چرا پاسخ گوي نيازهاي كودك باشيد و اصول و قوانين انضباطي و اعمال محدوديت هاي معقول را به بعد از اين سن موكول كنيد.
آيا سبك دلبستگي ناايمن قابل تغيير است؟
بر اساس جديدترين پژوهش ها، دسته اي از رويكردهاي مبتني بر ترميم سبك دلبستگي، شيوه هايي را به منظور تغيير سبك هاي دلبستگي ناايمن به ايمن ارايه داده اند.
اگرچه ايجاد تغيير در اين مولفه به عنوان برداشتي كه ريشه در كودكي دارد، كار آساني نيست اما شواهد پژوهشي جديد، نويد بخش امكان ايجاد تغيير هستند.
براي آشنايي بيشتر با “شيوه هاي تغيير سبك دلبستگي” به ادامه ي مطلب مراجعه كنيد.
۱۷:۴۰
- ۸۰ بازديد
- ۰ نظر