معالجه ي وسواس عملي به جلسه هاي روان درماني مختلف و همينطور اطلاعات دقيق‌تري از مسئله هاي مربوط به شخص احتياج دارد. وسواس شامل سه نوع وسواس فكري و وسواس عملي يا تلفيقي از اين دو يعني وسواس فكري و عملي مي باشد.



وسواس فكري



همان تفكرات يا تصويرهاي ذهني يا ناگهاني يا ميل به انجام دادن كاري يا بيان كردن چيزي مي باشد كه شخص را ناراحت خواهد كرد و مدام هم در ذهن تكرار مي شود.

از جمله ترس داشتن از نجس شدن ، ترس داشتن از دست زدن به مواد آلوده ، ترس از كشتن شخص به خصوصي مانند نزديكان و افرادي كه شخص به آنها علاقه دارد و همين طور ترس از فراموش كردن انجام كاري مانند قفل كردن در بستن شير گاز يا ترس از مبتلا شدن به بيماري مانند ايدز يا سرطان و غيره مي باشند.



وسواس عملي



برخوردهايي مي باشد كه شخص احساس مي كند مجبور مي باشد آنها را به تكرار كردن بپردازد تا اضطراب او كاهش پيدا كند يا جلوي يك اتفاق بد گرفته شدن برسد.

از انواع آن مي‌توان به شست و شو و آبكشي به طور دائم و طولاني مدت مانند شستن مكرر دست‌ها در طول روز ، ارزيابي كردن به صورت افراطي مانند چندين بار قفل كردن در، اعمال تكراري مانند ۱۶ بار چراغ را خاموش كردن ، جمع كردن و انبار كردن چيزهاي بدون مصرف يا وسيله هاي غير قابل استفاده و قرار دادن اشيا و مسيرها به طور قرينه يا بر طبق يك نظم بخصوص و غيره اشاره دارد.



بيشتر افرادي كه از اين اختلال در حال رنج مي باشند مي‌دانند كه ترس آنها واقع‌بينانه نمي باشد ولي در عين حال نمي توانند برخورد خود را مديريت كنند كه انگار كه مجبور مي باشند اين كارهاي تكراري را انجام بدهند .
در پژوهشي كه در مركز هاي درماني در سال جاري صورت گرفته معين شد كه شايع‌ترين علائم هاي وسواس عملي شامل وسواس عملي متفرقه ، نظافت و شست و شو كردن مي باشد.



وسواس فكري و عملي



اشخاصي كه گرفتار اين نوع وسواس مي باشند هم تفكرات ناراحت كننده و هم برخورد هاي تكرار شونده را به تجربه كردن مي‌پردازد.



دردسرهاي وسواس



وسواس مي تواند مشكل هاي جدي براي شخص به وجود آورد كه از جمله آنها مي‌توان به موارد زير اشاره داشت:



۱. اين اشخاص از ساعت هاي فراواني در طول روز به انجام دادن برخوردهاي وسواسي مي پردازند كه به همين علت فرصت كافي براي رسيدگي به امور خانواده را دارا نمي باشند.



۲. بيشتر اين اشخاص از رفتن به مكان ها و واقع شدن در شرايط هايي كه در آنها اضطراب به وجود مي‌آيد خودداري خواهند كرد و در بيشتر وقتها شخص يا اشخاصي در خانواده مجبور مي باشند به آنها كمك كنند تا از عهده انجام دادن تشريفات وسواسي بر آيند.



وسواس در چه افرادي بيشتر آشكار خواهد شد؟



- تجربه ها نشانگر اين مي باشد كه وسواس همگام با بلوغ در اشخاص پايه مي گيرد و به ندرت رشد خواهد كرد و البته اگر در آن ايام موقعيت براي معالجه مساعد باشد آسان‌تر مي‌توان به معالجه پرداخت و گرنه اين بيماري مداوم و رو به رشد پيدا خواهد كرد.



- ارزيابي هاي علمي نشانگر اين مي باشد كه وضع هوشي اشخاص وسواسي در سطح متوسط و حتي بالاتر از حد متوسط مي‌باشد. وسواس هايي كه هوش اندك يا با درجه ضعيف دارا مي باشند بسيار كم هستند و بر اين اساس برخورد آنها نبايد حمل بر كم هوشيشان بشود.



- تجربه ها نشانگر اين مي باشد كه آنهايي كه در زندگي فردي حساس مي باشند امكان مبتلا شدن به بيماري وسواس در آنها بيشتر مي باشد و همين طور در ميان فرزنداني كه والدينشان به طور معمول آنها را محكوم مي كنند اين بيماري بيشتر مشاهده خواهد شد و حتي گاهي وسواس اشخاص در بزرگسالي نشأت گرفته از منع هاي شديد در دوران كودكي و نوجواني و جواني آنها مي باشد.



معالجه ي وسواس



براي اينكه بتوان با وسواس خود به مقابله كردن بپردازيد در ابتدا بايد بدانيد كه اختلال وسواس فكري و عملي به چه صورت ايجاد شده است كه بيشتر اوقات تفكراتي كه موجب نگران شدن اشخاص مبتلا به وسواس خواهد شد با عقيده ها و ارزش هاي آنها در تقابل مي باشد به طور مثال يك مادر دلسوز مي ترسد از اين كه مبادا به فرزندش صدمه برسد.

به صورت كلي هرچه بيشتر تلاش كنيد درباره ي چيزي فكر نكنيد، در آخر بيشتر به آن فكر خواهيد كرد.



بايد همين حالا اين را به امتحان كردن بپردازيد و تلاش كنيد به مدت ۶۰ ثانيه به يك فيل صورتي فكر نكنيد به احتمال زياد اولين چيزي كه به ذهن شما مي آيد آن چيزي مي باشد كه تلاش كنيد آن تصور را نكنيد يعني يك فيل صورتي.
هنگامي كه آدم ها متوجه مي شوند كه نمي توانند از تفكرات ناراحت‌كننده خود دوري كنند به فكر راهكارهاي ديگري براي كم شدن اضطراب مي‌افتند و امكان دارد كارهايي مثل شستن زياد دست ها را به انجام دادن بپردازند كه اين كارها به طور معمول اضطراب آنها را كم خواهد كرد.

فقط مشكل اينجا مي باشد كه رها شدن از اضطراب موقتي مي باشد و خيلي زود موقعيت به گونه اي مي رسد كه آنها بايد آن عمل را بيشتر و بيشتر به انجام دادن بپردازند تا حالشان بهبود پيدا كند و اين عمل خيلي زود به يك برخورد وسواسي منجر خواهد شد.



درمان رفتار شناختي



يكي ديگر از شيوه هاي معالجه ي وسواس درمان رفتاري شناختي مي باشد كه هدف اين شيوه درماني اين مي باشد كه شخص آموزش ببيند اضطراب خود را بدون انجام دادن رفتارهاي وسواسي مديريت كند كه در اين معالجه شما راهبردهاي مانند تمرين هاي آرام سازي و روش هاي تفكر كه موجب كم شدن استرس مي شوند را آموزش خواهيد ديد.


منبع:مقالات كانون مشاوران ايران